Het verleden laten rusten

Het verleden is voorbij, voltooid, af,...

Heel veel dingen worden opgeslagen als herinneringen, ervaringen, pijn, plezier, gelukkige momenten.

Op technisch gebied bouwen we verder op het verleden. We hebben dingen geleerd, technieken ontwikkeld en bijgeschaafd. Nieuwe dingen uitgevonden die op oude technieken zijn gebaseerd.

In psychologische zin dragen we ook heel veel mee. We menen uit ervaringen te leren. 'Die fout zal ik geen tweede keer maken'... 'Pas op voor die persoon, dat is zo iemand'...

Net als in de fysieke wereld, proberen we ons in de psychische wereld te oriënteren door te leren van onze ervaringen, uit onze fouten. Maar het is zo dat de fyieke wereld en de psychische wereld voldoen aan heel verschillende wetten.

Het psychische, het mentale gebeurt in onze belevingswereld. De belevingswereld is een parallel van de fysieke wereld. Maar onze belevingswereld, wat we zien, wat we horen, voelen, ruiken en smaken wordt vaak heel sterk gekleurd door onze herinneringen. Wat we nu beleven wordt sterk beinvloed door onze herinneringen. De hersenen werken zo, dat we gelijkenissen zoeken, verbanden leggen, associaties maken met wat we al eens meegemaakt hebben. Wat we nu meemaken activeert de één of andere gebeurtenis uit het verleden, of de herinnering eraan althans.

Enerzijds is wat we hebben opgeslagen niet helemaal accuraat. Het is ook zo dat onze hersenen niet werken als een soort bandrecorder. Bij het her-inneren reconstrueren we een voorbije gebeurtenis, ook daar kunnen foutjes insluipen. Hoe we iets reconstrueren wordt gekleurd door onze huidige situatie, door andere ervaringen...

Anderzijds is het steeds weer vergelijken met een voorbije ervaring, terwijl er iets aan de gang is een enorme belasting voor wat er nu te gebeuren staat. Vaak is de nieuwe situatie zo nieuw, zo anders, dat wat wordt opgeroepen uit het verleden helemaal niet of maar zeer ten dele van toepassing is. Door bezig te zijn met het verleden, geven we niet de ruimte aan het heden. We verliezen contact met de werkelijkheid zoals die zich aan ons voordoet. Onze zintuigen worden gebruikt om situaties en dingen te herkennen. We kijken, luisteren enz. niet ten volle. We zijn niet vrij, niet open. Zintuiglijke prikkels worden sterk gefilteerd, we kijken naar buiten door een kiertje.

Soms, in kritieke situaties, zijn we wel ten volle in het nu aanwezig. Er is gewoon geen ruimte voor dode herinneringen of oude ervaringen. Het acute heden eist alle aandacht op.

Vaak is het zo dat we het heden benaderen vanuit onze gewoontes, vaste routines, vaste reactiepatronen, voorkennis, jaren ervaring. Daardoor verliest het heden ook aan belang. We filteren binnenkomende prikkels zo, dat we een oude situatie menen te herkennen en een gelijkaardige strategie toepassen om deze nieuwe situatie tegemoet te treden. Dit is hoe onze hersenen energie besparen. Maar op die manier, halen we ons veel ellende op de hals. Ons antwoord op een situatie is niet het gepaste antwoord.

Als we inzien dat het acute heden zo nieuw is, dat we er ten volle moeten bij zijn, vrij van het verleden, vrij van oude patronen, geven we het ook die aandacht. Dit is een intelligentere manier van omgaan met het nieuwe.

Het laten rusten van pijn uit het verleden, van genot uit het verleden maakt deel uit van deze nieuwe intelligente manier van leven.

Kunnen vergeten is net zo belangrijk als kunnen onthouden. Gewennen en ontwennen, conditioneren en deconditioneren zijn aanvullende vaardigheden. Wanneer ze met inzicht worden aangewend, allebei heilzaam.